ورق‌ خوردن نقشه قدرت در صلاح‌الدین برای تصاحب کرسی‌های مجلس نمایندگان عراق

میدل ایست نیوز: با نزدیک شدن به انتخابات پارلمانی عراق، استان صلاح‌الدین در آستانه بازآرایی قدرت است؛ جایی که «ائتلاف العزم» به رهبری مثنی السامرایی، در سایه عقب‌نشینی محسوس حزب «الجماهیر» به رهبری احمد الجبوری ملقب به ابومازن، در حال تبدیل شدن به نیروی پیشتاز برای تصاحب کرسی‌های کلیدی است و تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند با وجود نارضایتی‌های عمومی و احتمال تحت الشعاع قرار گرفتن میزان مشارکت، باز هم رقابت بر سر ۱۲ کرسی میان ائتلاف‌ها و عشایر برای اولین بار پس از ۲۰۰۳، بسیار شدید باشد.

به گزارش العالم الجدید، با نزدیک شدن به موعد انتخابات مجلس نمایندگان عراق، صحنه سیاسی استان صلاح‌الدین شاهد اوج‌گیری نبردی پرتنش میان نیروهای رقیب است به طوری که پیچیدگی‌های ساختار سیاسی، عشیره‌ای، قومی و فرقه‌ای این استان، این رقابت را به یکی از داغ‌ترین عرصه‌های انتخاباتی تبدیل کرده است.

این در حالی است که در این دور از انتخابات بعد از عقب‌نشینی محسوس حزب «الجماهیر» به رهبری احمد عبدالله الجبوری، ملقب به «ابو مازن»، راه برای رقبای اصلی وی به منظور تصاحب کرسی‌های استان صلاح الدین هموار شده است.

پایان سلطه حزب الجماهیر به ریاست ابومازن

تا همین اواخر، حزب «ابو مازن» بر کرسی‌های صلاح‌الدین تسلط داشت اما تحولات و تکانه‌های اخیر شامل محرومیت او از شرکت در انتخابات، انشقاق‌ها و جدا شدن برخی عناصر حزبی و همکاری و مشارکت با ائتلاف‌‌های جدید، موقعیت او را به شدت تضعیف کرده است. این ضعف و عقب نشینی «ابو مازن» را بر آن داشت تا اتهامات سنگین و تندی را متوجه رقیب اصلی خود یعنی مثنی السامرایی، رهبر «ائتلاف العزم» کند.

تنور انتخابات در حالی گرم می شود که در استان صلاح الدین، ۱۹۳ نامزد برای تصاحب ۱۲ کرسی رقابت خواهند کرد و ائتلاف‌های اصلی این استان شامل ائتلاف «العزم» به ریاست مثنی السامرایی، «الجماهیر» به رهبری احمد الجبوری، حزب «تقدم» به رهبری محمد الحلبوسی، «السیاده» به ریاست خمیس الخنجر و «الصقور» به ریاست یزن مشعان الجبوری هستند.
افزون بر این احزاب و ائتلاف‌ها، نیروهای «چارچوب هماهنگی شیعیان» نیز در مناطق شیعه‌نشین صلاح‌الدین مانند بلد، الدجیل، آمرلی و طوزخورماتو به رقابت می‌پردازند.

نقشه قابل پیش بینی قدرت در استان صلاح الدین

محمود الخزرجی، پژوهشگر و ناظر سیاسی، بر این باور است که رقابت در صلاح‌الدین در این دوره پیچیده‌ترین و فشرده‌ترین رقابت‌ها در مقایسه با دوره‌های پیشین خواهد بود.

وی خاطرنشان کرد: آنچه این انتخابات را متمایز می‌کند، تضعیف موقعیت احمد عبدالله الجبوری معروف به «ابو مازن» و ضربات سنگینی است که حزب «الجماهیر» به دلیل محرومیت رهبرش و انشقاق‌های متعدد به نفع رقبا متحمل شده است.

الخزرجی اظهار داشت: مسئله دیگری که این دوره از انتخابات را در استان صلاح الدین متمایز می سازد، ورود عشایر تکریت زادگاه صدام، به رقابت‌های انتخاباتی از طریق ائتلاف با گروههای مسلح و در راس آنها جنبش صادقون مرتبط با عصائب اهل الحق و همچنین ائتلاف‌های سنی مذهب نزدیک به چارچوب هماهنگی بویژه ائتلاف العزم به ریاست مثنی السامرایی است در حالی که این عشایر از سال 2003 تا کنون به طور سنتی انتخابات و فرآیندهای سیاسی را تحریم می‌کردند.

توزیع احتمالی کرسی‌های نمایندگی در استان صلاح الدین

این پژوهشگر و ناظر سیاسی پیش بینی می‌کند، سهم اصلی کرسی‌ها در مناطق سامرا، المعتصم، بیجی و تکریت نصیب «ائتلاف العزم» خواهد شد و در مقابل، «حزب الجماهیر» کرسی‌های مناطقی چون الضلوعیه و العلم را حفظ خواهد کرد. در همین حال در مناطق الشرقاط، الفتحه و الزویه احتمالاً سهم «ائتلاف الصقور» خواهد بود، در حالی که «چارچوب هماهنگی شیعیان» نیز بر مناطق شیعه‌نشین این استان نظیر بلد، الدجیل و آمرلی تسلط خواهد یافت.

در عین حال، ممکن است کریم شکور، تنها نامزد اتحادیه میهنی کردستان که با حزب «الجماهیر» ائتلاف کرده است، کرسی مناطق کُردنشین در استان، به‌ویژه در ناحیه طوز خورماتو، را به دست آورد.

این منبع در ادامه با اشاره به قانون انتخابات نوشت، قانون انتخابات در عراق، یکی از بحث برانگیزترین قوانین در صحنه سیاسی این کشور محسوب می‌شود؛ زیرا ناظران معتقدند این قانون همچنان به نفع نیروهای سنتی عمل می‌کند که از سال ۲۰۰۳ بر قدرت مسلط بوده‌اند و این به زیان نیروهای نوپا و نوظهوری است که می‌کوشند حضور خود را در عرصه سیاسی تثبیت کنند.

رقابت نزدیک و نگرانی از مشارکت پایین

احمد الربیعی، دیگر پژوهشگر سیاسی، پیش‌بینی می‌کند تقسیم آرا در صلاح‌الدین بسیار نزدیک خواهد بود و هیچ حزبی نمی‌تواند اکثریت قاطع کرسی‌ها را به دست آورد.

وی احتمال داد، «ائتلاف العزم» با چهار کرسی در رتبه اول قرار گیرد و پس از آن احزاب و ائتلاف های«الجماهیر»، «تقدم» و «چارچوب هماهنگی» هر کدام با دو کرسی و در نهایت «الحسم» و «الصقور» هر کدام با یک کرسی، تقسیم قدرت کنند.

الربیعی با اشاره به اینکه ائتلاف السیاده به ریاست خمیس الخنجر هیچ قدرت و حضوری در صلاح‌الدین ندارد، پیش بینی کرد در بهترین حالت، درصد مشارکت در انتخابات از ۵۰ درصد فراتر نخواهد رفت.

گفتنی است، مجلس نمایندگان عراق در فوریه ۲۰۲۳ به اصلاح قانون انتخابات و اتخاذ ضریب انتخاباتی ۱.۷ در سیستم «سانت لیگو» رأی داد. این اقدام بحث و جدل زیادی را از سوی فعالان و نمایندگان مستقل برانگیخت، زیرا آن‌ها معتقد بودند این قانون به گونه‌ای طراحی شده است که کاملاً به نفع نیروهای بانفوذ و مسلط در کشور باشد، چرا که سیستم تک‌حوزه‌ای را احیا می‌کند.

گفتنی است «سانت لیگو» یک روش محاسبه ریاضی است که در کشورهایی با سیستم نمایندگی تناسبی (توزیع متناسب کرسی‌ها)، برای تقسیم آرای رأی‌دهندگان استفاده می‌شود. این روش بر اساس تقسیم آرای ائتلاف‌ها بر عدد ۱.۴ به صورت تصاعدی عمل می‌کند و در این حالت، ائتلاف‌های کوچک‌تر نیز شانس پیروزی خواهند داشت.

نگرانی از تنش آفرینی‌ها در استان صلاح الدین

از سوی دیگر، عبدالله السامرایی، عضو ائتلاف العزم، معتقد است، رقابت سیاسی و انتخاباتی در استان صلاح‌الدین امری طبیعی است و تفاوتی با سایر استان‌ها ندارد. او در عین حال، نیروها و احزاب کنار رفته از انتخابات را به ایجاد درگیری و نزاع و تنش آفرینی در داخل استان متهم می‌کند که منظورش حزب الجماهیر به رهبری ابو مازن است.

السامرایی تصریح کرد: امروز، ائتلاف «العزم» برجسته‌ترین نیروی سیاسی در صلاح‌الدین با بیشترین سهم نمایندگی است و آرزوی ما، کسب بیش از نیمی از کرسی‌های اختصاص یافته به این استان است ضمن آنکه نقشه توزیع کرسی‌ها، ائتلاف العزم را در صدر استان صلاح‌الدین قرار خواهد داد و فهرست ‌های دیگر با فاصله زیادی پشت سر آن خواهند بود.
وی در عین حال، بر دلزدگی شدید رأی‌دهندگان، به دلیل نارضایتی زیاد از وضعیت خدمات و شرایط عمومی استان صحه گذاشت و آن را تایید کرد.

اعتراف تلخ حزب الجماهیر

در همین حال، جاسم الجبوری، عضو حزب «الجماهیر»، در گفتگویی با «العالم الجدید» تصریح کرد حزبش با وجود ظلم و ستمی که بر او روا رفته و توطئه‌ای که یک طرف سُنی فعال در صلاح‌الدین علیه ابومازن (احمد الجبوری) در آن مشارکت داشت، همچنان یک رقیب قوی باقی مانده است.

الجبوری ضمن تأکید بر اینکه مردم صلاح‌الدین همچنان به آرمان‌های حزب او باور دارند، در عین حال اذعان کرد، شماری از نمایندگان و رهبران حزب را از دست داده‌ است چرا که برخی از آنها به قصد نامزدی با فهرست نخست‌وزیر یعنی فهرست «توسعه و آبادانی» و عده‌ای دیگر با فهرست «العزم» به ریاست مثنی السامرایی، از حزب جدا شده‌اند.

وی خاطر نشان کرد: حزب الجماهیر بر سر چهار کرسی، از مجموع ۱۲ کرسی رقابت خواهد کرد و این امری قطعی است، زیرا فهرست ما شامل همهٔ فرزندان صلاح‌الدین است و ما با تمام عشایر آن منطقه ارتباطاتی فعال داریم.

گفتنی است استان صلاح‌الدین پس از انتخابات شوراهای استانی در سال ۲۰۲۳، شاهد منازعات سیاسی بود که بارزترین آن‌ها کشمکش نفس‌گیر میان حزب اسلامی عراق و ائتلاف «تقدم» بر سر سمت ریاست شورای استان بود. این سِمَت در نهایت پس از برکناری عادل الصمیدعی، با موافقت اکثریت حاضران به نفع علی الکریم تعیین تکلیف شد.