ستاره درخشان؛ شاخصی برای روابط مصر و امریکا
روابط مصر و ایالات متحده امریکا شامل ابتکارات مهم بسیاری است، اما معدود برنامه‌هایی به اندازه رزمایش «ستاره درخشان» اهمیت دارند؛ رزمایشی که از ۲۸ اوت در پایگاه نظامی محمد نجیب در صحرای غربی مصر آغاز شده است.
میدل ایست نیوز: روابط مصر و ایالات متحده امریکا شامل ابتکارات مهم بسیاری است، اما معدود برنامه‌هایی به اندازه رزمایش «ستاره درخشان» اهمیت دارند؛ رزمایشی که از ۲۸ اوت در پایگاه نظامی محمد نجیب در صحرای غربی مصر آغاز شده است.
به گزارش المجله، این مانور نظامی از سال ۱۹۸۰، تقریباً یک سال پس از امضای توافق صلح مصر با اسرائیل، هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود. امسال، این رزمایش مشترک در شرایطی برگزار می‌شود که روابط میان قاهره و واشنگتن به سطحی بی‌سابقه از تنش رسیده است.
در مرکز این تنش، اختلاف دیدگاه‌های دو پایتخت درباره جنگ غزه، حق فلسطینی‌ها برای داشتن کشوری مستقل، و تحولات ژئوپلیتیکی منطقه قرار دارد.
مصر به‌طور فزاینده‌ای از جنگ اسرائیل علیه غزه انتقاد کرده و به‌طور فعال برای به رسمیت شناختن کشور فلسطین بر اساس مرزهای ۱۹۶۷، به پایتختی بیت‌المقدس شرقی، تلاش کرده است.
قاهره هشدار داده که شکل‌گیری نظم منطقه‌ای جدیدی که تحت سلطه اسرائیلی باشد که مصمم به تحقق وعده‌های کتاب مقدس درباره «اسرائیل بزرگ» است، خطرناک خواهد بود.
مصر هرگونه پیشنهاد برای پذیرش پناهجویان فلسطینی از غزه را رد کرده است، چرا که این اقدام می‌تواند به پاک‌سازی قومی فلسطین منجر شود.
با اعزام واحدهای نظامی امریکا به مصر برای شرکت در رزمایشی که تا ۱۰ سپتامبر ادامه خواهد داشت، رئیس‌جمهور ترامپ نشان می‌دهد که تنش‌ها با مصر تا حد مشخصی قابل تحمل هستند و نباید از آن فراتر رفت. او همچنین ممکن است قصد داشته باشد به قاهره اطمینان دهد که همچنان در طرح امنیتی واشنگتن برای خاورمیانه با وجود تنش‌های فعلی جایگاه راهبردی دارد.
با این حال، پرسش‌های زیادی درباره آینده روابط مصر و امریکا بی‌پاسخ مانده‌اند، به‌ویژه اگر هر دو کشور بر سیاست‌هایی پافشاری کنند که با منافع طرف مقابل در تضاد باشند.
تاریخ ستاره درخشان
از زمان آغاز در سال ۱۹۸۰، رزمایش «ستاره درخشان» به‌عنوان شاخصی برای سنجش روابط مصر و امریکا عمل کرده است. در سال ۲۰۱۳، باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت امریکا، این رزمایش را در اعتراض به نحوه برخورد مقامات مصری با حامیان محمد مرسی رئیس‌جمهور فقید لغو کرد.
پیش از آن نیز در سال ۲۰۱۱، این رزمایش به‌دلیل آشوب‌های امنیتی پس از سقوط حسنی مبارک لغو شده بود. رزمایش در سال ۲۰۱۷، حدود هشت ماه پس از آغاز ریاست‌جمهوری ترامپ، از سر گرفته شد.
با وجود فراز و نشیب‌های مکرر در روابط مصر و امریکا ،از جمله نگرانی‌های جو بایدن، رئیس‌جمهور سابق درباره وضعیت حقوق بشر در مصر، رزمایش ستاره درخشان از آن زمان تاکنون هر دو سال یک‌بار برگزار شده است.
در سال جاری، این رزمایش حدود ۸۰۰۰ نیروی نظامی از ۱۴ کشور را گرد هم آورده است. حدود ۲۹ کشور دیگر، از جمله کشورهای عربی، به‌عنوان ناظر حضور خواهند داشت. آن‌ها شاهد تمرینات میدانی تاکتیکی در حوزه‌های زمینی، هوایی، دریایی و همچنین عملیات نیروهای ویژه خواهند بود. هدف این رزمایش، تقویت همکاری‌های نظامی و افزایش ثبات منطقه‌ای است. همچنین تلاش می‌شود آمادگی رزمی، هماهنگی عملیاتی و روابط میان ارتش‌های شرکت‌کننده ارتقا یابد.
برای مصر ،که قدرتمندترین ارتش جهان عرب را در اختیار دارد، رزمایش ستاره درخشان اهداف راهبردی، نظامی، سیاسی، و اقتصادی مهمی را دنبال می‌کند. این رزمایش آموزش‌های جنگ مدرن را فراهم می‌سازد، آمادگی نظامی را افزایش می‌دهد، هماهنگی با نیروهای امریکا و متحدانش را بهبود می‌بخشد و به مقابله با تهدیدهای امنیتی منطقه‌ای کمک می‌کند.
همچنین این رزمایش روابط دیرینه نظامی و دیپلماتیک مصر با امریکا را، کشوری که از سال ۱۹۷۹ سالانه حدود ۱.۳ میلیارد دلار کمک نظامی به قاهره ارائه داد، تقویت می‌کند. این همکاری جایگاه مصر را به‌عنوان شریک کلیدی امریکا در منطقه تثبیت می‌کند و همکاری‌های امنیتی و ثبات منطقه‌ای را گسترش می‌دهد.
علاوه بر این، رزمایش ستاره درخشان جایگاه مصر را به‌عنوان رهبر منطقه‌ای ارتقا می‌دهد، توانمندی ارتش را به نمایش می‌گذارد و نقش مرکزی آن را در تأمین امنیت و نظم برجسته می‌سازد. همچنین دسترسی به فناوری‌های پیشرفته نظامی، آموزش‌های تخصصی و تجهیزات مدرن را تسهیل می‌کند.
با توجه به جنگ داخلی در سودان، بی‌ثباتی و تجزیه‌طلبی در لیبی، و جنگ در غزه، مصر رزمایش ستاره درخشان را فرصتی برای کسب تجربه عملی در مقابله با تهدیدهایی می‌داند که در مرزهایش جریان دارند.
رزمایش «ستاره درخشان» همچنین نشان‌دهنده هم‌سویی مصر با قدرت‌های غربی است؛ موضوعی که جایگاه ژئوپلیتیکی این کشور را تقویت کرده و آن را برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب‌تر می‌سازد.
تثبیت جایگاه راهبردی
برای ایالات متحده، این رزمایش شراکت راهبردی با مصر را تحکیم می‌بخشد، اعتماد و همکاری را تقویت و روابط پویای بین دو کشور را را تضمین می‌نماید. این رزمایش همچنین با هدف اعلام‌شده امریکا مبنی بر مبارزه با تروریسم و تثبیت نقاط حساس ژئوپلیتیکی مانند کانال سوئز و دریای سرخ هم‌راستا است.
علاوه بر این، توانایی امریکا برای انجام عملیات‌های چندملیتی هماهنگ را افزایش می‌دهد، آموزش‌های واقع‌گرایانه در محیط‌های متنوع ،با تمرکز بر جنگ شهری، مقابله با تروریسم و کمک‌های بشردوستانه برای نیروهای امریکایی، فراهم می‌سازد و آمادگی نیروهای امریکایی برای عملیات در خاورمیانه و شمال آفریقا را حفظ می‌کند.
با رهبری این رزمایش مشترک، امریکا نقش رهبری منطقه‌ای خود را تثبیت می‌کند و فرصتی برای مقابله با نفوذ فزاینده رقبایی مانند روسیه و چین به دست می‌آورد.
پرسش‌هایی درباره آینده
در حالی که رزمایش «ستاره درخشان» اهمیت روابط واشنگتن با قاهره را برجسته می‌سازد، پرسش‌هایی درباره آینده این روابط مطرح می‌شود.
امریکا مصر را به‌دلیل پایبندی‌اش به پیمان صلح ۱۹۷۹ با اسرائیل، تلاش‌هایش در مبارزه با تروریسم، و توانایی‌اش در تضمین عبور امن کشتی‌ها از کانال سوئزمتحدی حیاتی در منطقه می‌داند. نقش مصر به‌عنوان میانجی در مذاکرات میان اسرائیل و حماس نیز این دیدگاه را تقویت می‌کند.
این موضوع شاید توضیح دهد که چرا ترامپ تاکنون از هر اقدامی، از جمله کاهش کمک‌های نظامی سالانه، که ممکن است روابط امریکا با قاهره را به خطر اندازد پرهیز کرده است. به احتمال زیاد، حمایت نظامی همچنان بدون مانع ادامه خواهد یافت و واشنگتن تلاش خواهد کرد تا مصر نقش مؤثری در حفظ دسترسی امریکا، به‌ویژه در مقابله با ایران و شبه‌نظامیان متحد آن، به مسیرهای هوایی و دریایی ایفا کند.
با این حال، عوامل متعددی وجود دارند که می‌توانند این رابطه را تضعیف کنند. گسترش روابط نظامی مصر با چین و روسیه—که عمدتاً ناشی از نارضایتی قاهره از محدودیت‌های تسلیحاتی امریکا است—یکی از این عوامل است. همچنین، امتناع مصر از پذیرش پناهجویان فلسطینی می‌تواند تنش‌هایی با واشنگتن ایجاد کند، به‌ویژه اگر ترامپ فشار بیشتری برای اجرای طرح «ریویرا» خود وارد کند و از آسیب‌پذیری‌های اقتصادی مصر و وابستگی‌اش به کمک‌های امریکا بهره‌برداری نماید.
طرح کلی که در نشست اتحادیه عرب در ماه مارس برای بازسازی و احیای زودهنگام غزه تصویب شد، ممکن است تنش‌ها میان قاهره و واشنگتن را تشدید کند. این طرح در تلاش است تا سرزمین ویران‌شده غزه را در تضاد مستقیم با برنامه‌های ترامپ برای این منطقه برای فلسطینی‌ها بازسازی کند.
از همین رو می‌توان گفت که ثبات بلندمدت روابط مصر و امریکا تا حد زیادی به توانایی دو کشور در ایجاد تعادل میان اهداف راهبردی و نیازها، منافع و جاه‌طلبی‌های منطقه‌ای‌شان بستگی دارد. اینکه آیا این تعادل حاصل خواهد شد یا نه، در ماه‌ها و سال‌های آینده مشخص خواهد شد.
